Categorie: Media

Twee weken geleden merkte de rechtse grachtengordelgaslighter Sietske Bergsma, enigszins verbouwereerd door het enthousiasme van Theodore Holman, in haar nazomergasten interview op, dat ze ‘misschien wat meer na moest denken over het fenomeen ‘gaslighting’. Omejan, de onbaatzuchtigheid zelve, besloot haar een handje te helpen maar wat schetst zijn verbazing: zijn hulp werd niet aanvaard (dat kan, want Omejan is persona non grata op de rechtse grachtengordel) of Sietske heeft zijn argumenten niet begrepen getuige dit stuk.

Om niet al te ‘mansplainerig’ over te komen gaat ondergetekende er maar vanuit dat hij niet duidelijk genoeg is geweest en probeer ik mijn bezwaren tegen het hippe rechtse frame dat ‘gaslighting’ door het rechtse papegaaienkoor aan het worden is, nogmaals onder woorden te brengen.

Gasbranden (dat klinkt toch veel mooier?) is een concept uit de persoonlijk psychische sfeer dat draait om narcisme, schuld, macht, schuld en empathie. Als je dat gaat extrapoleren om het concept toe te passen op de macht in collectieve vorm (de elite, de media-elite, de economische elite, links) en het slachtoffer in collectieve vorm (het volk, de lezers, de tv kijkers, arme hardwerkende rechtse Nederlanders waarvan je denkt dat ze niet zo slim zijn als jij) dan zou je er voor de duidelijkheid goed aan doen om het concept NIET in een ideologisch perspectief te plaatsen. Narcisme, macht, schuld etc. zijn niet links of rechts. En macht in algemene zin, dat de mogelijkheid tot manipulatie biedt, is relatief. In de zin van, jij Sietske Bergsma, bent machtiger dan je eigen lezers en klapvee. Dat klapvee heeft sympathie voor jou en daar kun jij vanuit narcistische motieven bewust en onbewust gebruik van maken.

Het had dus wat sterker over gekomen als je het concept had geïntroduceerd met wat rechtse voorbeelden van gasbranden want nu is het op zich interessante concept (de ‘narcisme-macht-empathie’ dynamiek in de (online) media bijvoorbeeld) verworden tot een leeg rechtsgrachtengordeliaans frame. Met de redenering van: hij, zij of hullie zijn gasbranders en DUS kan de boodschap niet kloppen zoals dat zo vaak gebeurt bij de door jou zo verfoeide Social Jusitice Warriors (gaslighters!) met hun zelfde hippe anglicismen als ‘mansplaining’ en ‘whitesplaining’.

Een tweede punt is dat gasbranden over ‘het manipuleren van de waarheid of de realiteit’ gaat binnen de narcisme-schuld-empathie dynamiek. Maar over welke en wiens waarheid of realiteit hebben we het dan Sietske? Vorige week schreef je bijvoorbeeld nog dat je Geert Wilders niet op onwaarheden kan betrappen. Daar moet ik dan erg om lachen omdat juist voor het fenomeen collectief gasbranden, Wilders mijns inziens een goed onderzoeksobject zou zijn. Wat is de waarheid en realiteit in onze door informatie en opinies getsunamiseerde samenleving? Weet jij het nog?

Neem Geert Wilders. Hij beweert dat we door islamitische testosterombommen worden overlopen en dat die testosteronbommen speciaal hier heen komen om onze dochters te verkrachten. Nu woon ik in een Amsterdamse wijk (sorry mensen) waar veel moslims wonen. Ik en mijn blonde vrouw wonen hier naar alle tevredenheid. Ik moet niks hebben van de islam maar het eind der tijden scenario lijkt zich nog niet af te spelen hier. Je collega Annabel Nanninga woont overigens in dezelfde wijk maar die vindt de wijk weer lijken op het Tahirplein tijdens de Arabische winter. Voor iedereen is de realiteit of de waarheid dus anders. Je gaf in nazomergasten aan dat je zelf in een sjieke wijk in Berlijn woonde. Je merkte daar niets van de Duitse vluchtelingencrisis. Dat wil natuurlijk niet zeggen dat die crisis niet bestaat. Dat weet jij maar al te goed want je vindt Leo Lucassen bekend van het adagium ‘de vluchtelingencrisis valt mee en de islam is ok’ een vreselijke gasbrander.

Het is dus belangrijk om met het oog op het concept gasbranden, onderscheid te gaan maken tussen twee realiteiten of waarheden waar tussen een steeds grotere kloof aan het ontstaan is: die van de media en die van het dagelijks persoonlijke leven. En nu juist bij die eerste wordt het door de stortvloed aan informatie, polarisatie, framing, narcisme en het (rechtse) hyperbolen en adjectieven bonanza steeds moeilijker om te bepalen wat nu de realiteit is. Wat is echt? Wat is waar? Wie liegt? Wie overdrijft niet? Het is één grote gasbrand (in jouw betekenis van het woord) geworden waar men op de nog na smeulende woestenij, als men goed zoekt, nog enkele feitelijke waarheden kan vinden.

Ik wil je niet ontmoedigen Sietske. Zoals ik al eerder aangaf, is gasbranden een interessant concept om de media en de elite mee te analyseren. Door middel van echt debat waar je aan zegt te hechten, kunnen we de verdieping zoeken in plaats van je te vergalloperen met secundaire en tertiere gaslightning (gasbliksem). Maar ik waarschuw je op voorhand. Ik ben er één hoor! Een narcist. En jij? Ben jij een narcist?