Energie is één van de levensaders van ons nietige bestaan op aarde. Zonder energie kunnen we namelijk niet overleven in ons koude kikkerlandje. In de oudheid kon het beperkte aantal Neanderthalers eenvoudig toe met een kampvuurtje gevoed met het zelf gesprokkelde hout dat in overvloed beschikbaar was. Het vuur zorgde voor enige warmte terwijl het gevangen wildgebraad het water in de mond deed lopen. Tegenwoordig doen we aan intensieve veeteelt omdat we anders niet kunnen voldoen aan onze vleesbehoefte. Jagen zit in het verdomhoekje en schijnt barbaars te zijn. Ook een fatsoenlijk houtvuurtje zorgt inmiddels voor overlast bij de buren die dan ook graag five minutes of fame invullen en de Rijdende Rechter inschakelen om het mannelijk pyromane oerinstinct te beteugelen. Onze warmte hebben we de afgelopen jaren dan ook te danken aan het kolonialiseren van het Gronings gas, waarbij de Groningers nu met de brokken blijven zitten.
Onder aanvoering van GroenLinks, met haar subafdelingen D66 en VVD, is bij de laatste verkiezingen de noodzakelijke discussie over een energietransitie vervangen door een totale klimaathysterie. Gezien het gejank van GroenLinks over het klimaat, waarbij ze niet schuwen om kinderen van de basisschoolleeftijd te indoctrineren dat de aarde anders in 2030 niet meer bestaat, klinkt de sektenaam in het Fries een stuk realistischer, namelijk GrienLinks. Totale paniekvoetbal, niet gehinderd door enige kennis van zaken, leidt inmiddels tot totale chaos als het gaat om energie. Nieuwbouw mag niet meer worden aangesloten op gas, auto’s moeten elektrisch worden voortgedreven en ons prachtig landschap in de periferie wordt vervuild met mega zonneparken en gigantische windmolens. Met andere woorden bestuurders zonder visie die de burger dwingen tot een energietransitie met zelf verzonnen draagkracht. De protesten nemen dan ook hand over hand toe. Inmiddels is er een nieuw verzet in opkomst met als voorlopig dieptepunt de bedreigingen naar bedrijven die meewerken aan de plaatsing van windmolens in Groningen. Onze taal is verrijkt met het woord windmolenterrorisme, maar eigenlijk zou bestuurdersterrorisme ook toegevoegd kunnen worden.
Tijd voor bezinning. Gezien de enorme gasvoorraad in Rusland hebben we namelijk ongeveer 200 jaar de tijd om een goede energietransitie in te zetten. Nederland is het enige land dat in blinde paniek heeft besloten van gas los te gaan, in de rest van Europa worden er zelfs premies uitgedeeld om aan te sluiten op het gas en Rusland nog even te plunderen. Verwarmen en koken hoeft dus voorlopig geen probleem te zijn en dat scheelt een hoop herrie van warmtepompen. Terwijl we verder werken aan een toekomst op bijvoorbeeld waterstof hebben we ruim de tijd om het tweede deel van onze energievoorziening op te lossen, namelijk elektra. Zonder deze onzichtbare krachtbron gaat de kwaliteit van leven namelijk hard achteruit in een normaal huishouden.
Elektriciteit opwekken kan op vele manieren. Het grootste voordeel van bijvoorbeeld zonnepanelen en windmolens/ridge blades is dat je lokaal kunt opwekken. Hiermee elimineer je één van de grootste nadelen van centrale opwekking. Immers, elektriciteit dient dan getransporteerd te worden over grote afstanden en dat veroorzaakt het nodige verlies. Een verlies dat op kan lopen tot enkele tientallen procenten. Het nadeel van lokaal is dat je energie opwekt als je het niet nodig hebt. En dat is maar op één manier op te lossen, namelijk opslaan totdat er wel behoefte is. Opslag van elektriciteit is op dit moment een aandachtspunt voor wetenschappers. En er zijn goede ontwikkelingen. In Duitsland is bijvoorbeeld een nieuw type accu ontwikkeld op siliciumbasis. Een accu die vrijwel volledig recyclebaar is en een veelvoud kan opslaan ten opzichte van traditionele vervuilende accu’s. In Nederland heeft men zelfs beton ontwikkeld dat kan dienen als opslagmedium. Laten we hopen dat dit een oplossing voor de nabije toekomst is, zodat onze woningen dan tevens dienstdoen als accu.
De ontwikkeling van local smart grids biedt dus vele mogelijkheden. Zeker op het platteland zou ieder vrijstaand huis en zelfs ieder dorp zelfvoorzienend kunnen worden. Indien de investering gedeeld wordt met alle betrokkenen kun je dus af van de macht van de energiereuzen en de overheid. Echter, onze overheid vertegenwoordigt voornamelijk de belangen van het grootkapitaal, waar de energiereuzen toe behoren. Logisch ook, want het stelt ze namelijk in staat om hun nimmer aflatende verslaving aan pecunia voor de schatkist te koppelen. Wie zijn energienota nader bestudeerd zal dan ook opmerken dat het grootste deel van de energienota bestaat uit belastingen. Het is dan ook de vraag welke maatregelen diezelfde overheid gaat nemen tegen bijvoorbeeld een initiatief in Frederiksoord, waar een proef begint met twee nieuwbouwhuizen die volledig off grid kunnen, met andere woorden volledig zelfvoorzienend zijn. Uiteraard zien Rutte en co dit niet als wenselijk.
En daarmee komen we bij de kern van het probleem van de energietransitie, namelijk het ontbreken van een eenduidige toekomstvisie. Het meest voor de hand liggend is om de huidige consument zoveel mogelijk om te turnen tot producent. Zelfvoorzienend is dan de eerste stap; zeg maar nul op de meter. De volgende stap is dat er lokaal meer energie opgewekt wordt dan er daadwerkelijk nodig is. Het voordeel is dat de voormalig consument dan terug gaat leveren en een nieuw verdienmodel heeft als kleine energieproducent. We weten allemaal dat vele kleintjes vervolgens in staat zullen zijn om grootverbruikers die geen nul op de meter kunnen realiseren, te voorzien van de nodige energie tegen veel scherpere tarieven. Met name het transportverlies zal afnemen aangezien de afstanden kleiner worden. Jammer genoeg zullen onze belastingverslaafde schatkistbewaarders niet snel kiezen voor decentralisering van de energiemarkt. En laten zij nou net de macht in handen hebben om dit zelfs tegen te werken door wet en regelgeving. Ze zouden bijvoorbeeld moeten besluiten om ons netwerk anders in te richten, zodat burgers echt terug kunnen leveren. Uiteindelijk zou er een distributed netwerk dienen te ontstaan, zie de foto boven dit artikel.
Het meest ideale model zou dus een distributed netwerk zijn, waar local smart grids energie leveren , eventueel ondersteund door een gecentraliseerde thoriumcentrale die de pieken kan opvangen. Het bedrijfsmodel om dit mogelijk te maken ligt kant en klaar in de kast, een bedrijfsmodel dat de energielasten van de burger structureel naar beneden brengt door ze mede-eigenaar te maken. Overigens zou het ook goed zijn om te onderzoeken of er één grote thoriumcentrale gebouwd dient te worden of een netwerk van tientallen mini thoriumcentrales. Aan de minicentrales zou men tevens units kunnen koppelen voor decentrale opslag van de energie door de burger opgewekt. Transportverliezen worden beperkt, burgers zijn niet langer afhankelijk van energiereuzen die de prijzen bepalen en nog belangrijker de kwetsbaarheid bij storingen neemt af. Het distributed netwerk biedt tevens de mogelijkheid om nieuwe ontwikkelingen snel te implementeren.
Utopie en dagdromerij of een daadwerkelijke toekomstvisie? Als we dat willen ontdekken zou het mooi zijn om daadwerkelijk in Groningen te beginnen. Stop met alle procedures over aardbevingsschade en start de bouw en herbouw van aardbevingsbestendige woningen die optimaal geïsoleerd worden. Gelijktijdig wordt optimaal geïnvesteerd in de woning om zelf energie op te wekken. De woningen worden aangesloten op local smart grids en dit wordt stap voor stap uitgerold. De kennis is al aanwezig, maar blijft tot op heden binnen de grenzen van het Zernikepark bij o.a. BuildinG en Entrance alwaar Groningers zich mogen vergapen aan de resultaten van de aardbevingsgelden die niet bij hun zijn terechtgekomen. In Groningen is men er klaar voor, energie(k) in de toekomst.
