Afgelopen week ontvingen alle stemgerechtigde Nederlanders hun stempas. Een stempas die zo ongeveer het laatste restje democratisch recht vertegenwoordigd dat we nog hebben. De vraag is hoelang nog met Kajsa O(rwe)llongren op ramkoers gesteund door het kabinet Rutte III. Ons vertrouwen in het publieke domein wordt steeds kleiner en dat zie je terug in de opkomstcijfers bij de verkiezingen. De gemeenteraadsverkiezingen springen eruit en laten al decennia een neerwaartse trend zien. Vreemd, immers de gemeenteraad is het bestuurlijk orgaan dat het dichtst bij de burger staat. Hoewel, de schaalvergroting van de laatste jaren heeft de afstand tot de burger zeker vergroot. Onder de kabinetten Rutte zijn de taken van de gemeente wel verruimd. De uitvoering van de WMO, de Participatiewet en Jeugdzorg zijn er bijgekomen. Eigenlijk moeten we constateren dat gemeenten verantwoordelijk zijn voor vrijwel alle zaken waar we dagelijks mee te maken hebben.
Iedereen die de media de afgelopen weken heeft gevolgd, heeft bemerkt dat de gemeenteraadsverkiezingen amper leven onder het Nederlandse volk. De verwachting is dan ook dat de opkomst weer verder zal dalen, tenzij het laatste referendum ooit mensen over de streep zal trekken.
In de media is het debat in aanloop naar deze verkiezingen gekaapt door de landelijke partijen. Uiteraard is dit volledig onterecht aangezien niet iedere lokale afdeling zich confirmeert aan het beleid van de landelijke partijen. De lokale politiek heeft nu eenmaal te maken met issues die behoren tot een ver van mijn bed show voor onze wereldvreemde vertegenwoordigers in The Hague. Op lokaal niveau voelt men dan ook een kloof richting het Haagse pluche waarbij de Grand Canyon verbleekt. Bij deze verkiezingen wordt dat pijnlijk duidelijk voor de PvdA. Inmiddels hebben meer dan 60 lokale afdelingen besloten deel te nemen onder een andere naam. Sowieso is er nog nooit zoveel te kiezen geweest als we het aantal lokale (splinter)partijtjes beschouwen. Lokale politiek is dus een onoverzichtelijk speelveld geworden. Voor velen al een reden om de gang naar de stembus over te slaan.
De principiële stemmer wil zijn stem echter niet verloren laten gaan door niet te komen opdraven. En dat zijn de mensen die voor een moeilijke keuze staan. Een deel van deze mensen zal in het kader van partijtrouw en/of cliëntelisme zijn stem uitbrengen. Een volgend kleiner smaldeel der inwoners kent persoonlijk iemand die op het stembiljet staat vermeld en gunt deze persoon zijn stem. En dan hebben we nog de groep die werkelijk weet wat er in een gemeente speelt en bewust zijn keuze voorbereidt op basis van partijprogram en resultaten uit het verleden. Wat rest is een grote groep zwevende kiezers. Een groep die het resultaat van de verkiezingen alle kanten op kan laten gaan. In Delfzijl heeft deze groep ooit massaal blanco gestemd om een signaal af te geven dat ze de puinzooi niet langer wilden accepteren. Het had verder geen invloed op de totstandkoming van een nieuwe raad. Het aantal niet-stemmers, c.q. thuisblijvers, nam wel fors toe bij de volgende verkiezingen.
Zo langzamerhand ontstaat er een sinister beeld van de noodzaak van gemeenteraadsverkiezingen. Heeft het wel nut om te gaan kiezen als de invloed zo minimaal is. Een optie zou zijn om in plaats van blanco te stemmen onze stem massaal te geven aan één partij. In eerste instantie denk je dan aan een nieuwkomer, maar dat is vragen om problemen. Nieuwe partijen hebben meerdere jaren raadservaring nodig om het besturen onder de knie te krijgen. Het is niet voor niets dat een gemeentesecretaris nieuwkomers begeleidt tijdens hun ontgroeningsperiode in de raad. De laatste optie is om invulling te geven aan het dualisme. De grootste verliezer landelijk in het zadel helpen om lokaal tegenwicht te bieden tegen Den Haag. Het valt echter te betwijfelen of de burger de PvdA na het geknoei en wanbeleid van de afgelopen jaren, zowel landelijk dan wel lokaal, in haar armen zal sluiten. De verwachting is dan ook dat met name de lokale partijen forse winst zullen boeken.
Bent u net als ondergetekende er nog niet uit, behoort u ook nog steeds tot de zwevende kiezer? Wel, dan heb ik slechts één tip. Bezoek eens een raadsvergadering, er gaat een wereld voor u open. Voor mij betekent het in ieder geval dat ik mijn stem principieel niet verloren wil laten gaan. Een keuze heb ik nog niet gemaakt. Wel heb ik gezien dat ik mijn stem niet wens te verkwanselen aan de raadsleden die de raadsvergadering die ik heb bezocht tot de grootste klucht maakten die ik recent heb mogen aanschouwen. Volgende week ga ik op weg naar de stembus zonder enig idee vooraf. Noem mij maar een impulsieve lastminutestemmer. En weet ik het nog niet met het stembiljet in de hand, dan zal deze blanco in de bus verdwijnen.
