De aardbeving van 3,4 op de schaal van Richter heeft afgelopen week veel losgemaakt onder de bewoners van het aardbevingsgebied en ook in de rest van Nederland. Tot mijn spijt moet ik constateren dat dit echter nog niet heeft geleid tot concrete daden. Integendeel, alle betrokken bestuurders blijven uitblinken in de inmiddels zo welbekende kretologie die past bij bestuurlijk onvermogen. Ondertussen blijft het wachten op de volgende onvermijdelijke beving. Een beving die vroeg of laat echt slachtoffers gaat maken. In Groningen denken we liever vanuit kansen dan vanuit bedreigingen. Als geboren en getogen Groninger wil ik dan ook bij dezen het voortouw nemen om de impasse te doorbreken. Uitgangspunt is daarbij dat ik niet terugkijk, maar een plan van aanpak formuleer dat Groningen weer op de kaart zet de komende decennia. Uitgangspunt is ook dat we een halt toeroepen aan het huidige getouwtrek waar met name allerlei bestuurders het geld verteren dat bestemd is voor het herstel. In het verlengde van het Deltaplan dat pas werd ontwikkeld na de watersnoodramp van 1953 presenteer ik u het Masterplan Groningen.
Masterplan Groningen
Aanleiding
De aanleiding hoeven we weinig woorden aan te verspillen. Iedereen die de media volgt of een rondje door de provincie Groningen rijdt ziet inmiddels de gevolgen van decennialange gaswinning.
Uitgangspunt
Het masterplan wijkt af van de huidige geldende regels waar bewoners aan moeten tonen dat schade voortkomt uit de aardbevingen. Het masterplan gaat uit van schade door aardbevingen/mijnbouw die niet meer aangetoond hoeft te worden. Integendeel, de bewoners van Groningen hebben recht op een veilige woonsituatie, met andere woorden een aardbevingsbestendige woning. Dit is ook uiterst noodzakelijk aangezien de aardbevingen zelfs na het stoppen van de gaswinning nog decennialang zullen aanhouden. De Staat der Nederlanden heeft de morele verplichting om al haar inwoners een veilige woonomgeving te bieden. In de praktijk gaat dit dus betekenen dat alle woningen in het gebied de komende 20 jaren aardbevingsbestendig moeten worden. Een belangrijk punt is dat het specifieke karakter van het Groninger land hierbij behouden blijft.
Het is reëel om ervan uit te gaan dat de gaswinning voorlopig niet zal eindigen. De gasbaten zijn nou eenmaal een essentieel deel van onze rijksbegroting. Toch zal Nederland moeten afkicken van het gas, immers de voorraad is eindig. Naast het aardbevingsbestendig maken van de woningen dienen woningen energieneutraal en gasvrij gemaakt te worden. Het argument dat de eigenaren van de woningen hier geldelijk gewin uit halen kan bij voorbaat van tafel. Voor de Groningers geldt dat dit een bijkomend voordeel is ter compensatie van de doorstane ellende. Dit zou overigens ook voor andere mijnbouwgebieden gelden, denk hierbij aan Limburg waar de gevolgen van de mijnbouw tot op de dag van vandaag negatief doorwerken.
Plan van Aanpak
De basis is het zo snel mogelijk instellen van een stuurgroep Masterplan die in tegenstelling tot de bestuurlijke chaos die er nu is slechts één concrete opdracht krijgt. Hun opdracht is het coördineren van het aardbevingsbestendig en energieneutraal/gasvrij maken van de woningen. Overigens, waar u leest woningen worden uiteraard ook werklocaties bedoeld, met andere woorden kantoren, scholen en productiebedrijven. Om een en ander inzichtelijk te maken volgt nu een stappenplan.
Stap 1 indicatie
Ieder object krijgt een indicatiecijfer dat is gekoppeld aan te ondernemen acties. Indicaties kunnen veranderen na een volgende aardbeving. We onderscheiden 3 indicaties, te weten;
Urgentie 1 geen veilig object meer
Urgentie 2 veilig object met duidelijke schade
Urgentie 3 object zonder schade
Stap 2 primaire acties
De primaire acties zijn afhankelijk van de indicatie. Urgentie 3 vraagt geen acties. Urgentie 2 vraagt noodzakelijke ingrepen om verdere schade zoveel mogelijk te beperken, denk hierbij met name aan het steunen van muren. Urgentie 1 vraagt directe actie. Het object dient ontruimd. De bewoners worden opgevangen in een noodwoning.
Stap 3 secundaire acties
Hierbij gaat de algemene werkwijze gelden. Uiteraard krijgen hogere urgenties altijd voorrang. Bouwkundigen stellen in uiterlijk 2 weken een advies op in overleg met de eigenaar en/of bewoner. De opties daarbij zijn;
Optie 1 Uitkoop
Optie 2 Sloop en nieuwbouw
Optie 3 gericht herstelplan en aardbevingsbestendig maken
Bij uitkoop wordt er een reële marktconforme waarde vastgesteld met als uitgangspunt een volledig onbeschadigd huis. De eigenaar ontvangt daarbovenop een compensatievergoeding die gelijkwaardig is aan een verhuisvergoeding zoals we die kennen bij gedwongen verhuizing vanuit een huurhuis. Op dit moment bedraagt deze vergoeding ongeveer € 6000,00. Indien de eigenaar/bewoner op zoek moet naar een nieuw huurhuis ontvangt hij een urgentieverklaring.
Indien er voor optie 2 gekozen wordt, verblijft de eigenaar/bewoner tot de oplevering van de nieuwe of aangepaste woning in een noodwoning. In samenspraak wordt een vergelijkbare woning gebouwd, waarbij het karakter van de oude woning bepalend is in verband met het behoud dorpsgezicht. Uiteraard wordt de nieuwbouwwoning aardbevingsbestendig, energieneutraal en gasvrij opgeleverd. Eventuele verbeteringen aan de woning die niet te maken hebben met het aardbevingsbestendig, energieneutraal en gasvrij maken komen voor rekening van de eigenaar. Ook deze bewoner ontvangt een eenmalige vergoeding van € 6000,00 ten behoeve van de herinrichtingskosten vloeren en stoffering. De bewoner verblijft gratis in de noodwoning, echter de vaste lasten van de oude woning, met name hypotheek of huur, lopen gewoon door. Nutslasten worden uiteraard wel berekend over de noodwoning.
Indien er voor optie 3 gekozen wordt, verblijft de eigenaar/bewoner tot de oplevering van de aangepaste woning in een noodwoning. In samenspraak wordt een herstelplan opgesteld. Uiteraard wordt de herstelde woning aardbevingsbestendig, energieneutraal en gasvrij opgeleverd. Ook deze bewoner ontvangt een eenmalige vergoeding van € 6000,00 ten behoeve van de herinrichtingskosten vloeren en stoffering. De bewoner verblijft gratis in de noodwoning, echter de vaste lasten van de oude woning, met name hypotheek of huur, lopen gewoon door. Nutslasten worden uiteraard wel berekend over de noodwoning.
Algemeen kunnen we dus stellen dat er concreet aangepakt wordt. Een aanpak die ervoor zorgt dat stap voor stap ieder object klaar is voor de lange termijn. Na oplevering zijn de objecten toekomstbestendig, namelijk aardbevingsbestendig, energieneutraal en gasvrij. De aanpak zal gericht zijn op basis van de urgentieverklaring. Met andere woorden wordt er begonnen met urgentie 1 en indien er meer capaciteit is met urgentie 2 en vervolgens 3. Uiteraard wordt er bij urgentie 3 begonnen vanuit het epicentrum Loppersum en langzamerhand doorgewerkt naar de periferie.
Kosten en baten
De provincie Groningen kent totaal 276.278 woningen met een gemiddelde vraagprijs van € 223.000,00. Het aandeel koopwoningen bedraagt ongeveer 55%. Indien er volledige nieuwbouw zou plaatsvinden, de meest dure optie, zou dit totale project 62 miljard kosten. Dat lijkt een groot bedrag, maar schijn bedriegt. Allereerst hebben we te maken met een Masterplan dat gespreid over minimaal 20 jaren uitgevoerd wordt. Dit brengt het bedrag terug tot een acceptabel bedrag van 3 miljard per jaar. Een indirect voordeel is dat de huizen energieneutraal en gasvrij worden opgeleverd, dit is sowieso een noodzaak aangezien we voor een forse energietransitie staan. Een energietransitie die overigens voor heel Nederland gaat gelden. Een deel van de kosten vloeit uiteraard terug in de schatkist, immers vadertje staat ontvangt inkomstenbelasting over alle ingezette werklieden, BTW over alle gebruikte materialen en winstbelasting van de bedrijven die deze megaklus uitvoeren. Primair zullen Noordelijke bedrijven voorrang krijgen, evenals de Noordelijke beroepsbevolking. En het eerste budget komt al uit het stoppen van de verspilling van alle bestuurlijke en juridische kosten zoals we die nu kennen. Afgezet tegen het budget van het COA spreken we sowieso over peanuts. Een effect dat ook niet te onderschatten valt, is de werkgelegenheid die het oplevert. Dit zal met name terug te zien zijn in de kosten van de Sociale Zekerheid in Groningen en ver daarbuiten.
Een indirect effect dat moeilijk meetbaar is, is het effect op het imago van onze bouwsector. Wel kunnen we stellen dat onze aanpak van het dreigende water, het Deltaplan, Nederland internationaal op de kaart heeft gezet op waterbouwkundig gebied met de bijbehorende inkomsten.
Monumenten
Naast de reguliere aanpak van objecten hebben we in Groningen een groot aantal prachtige monumenten. Ook deze monumenten worden bedreigd in hun voortbestaan door de aardbevingen. Enige jaren geleden heb ik een plan gelanceerd om specifiek voor het behoud van deze monumenten een campus te realiseren in Oost-Groningen. Een plan dat in eerste instantie goed werd ontvangen bij de NAM, echter toch terzijde werd geschoven om nooit omschreven redenen. Tijd om ook dit plan weer uit de kast te halen. Het behoud van monumenten vraagt namelijk om een geheel andere aanpak. De huidige generatie vakmensen is namelijk niet meer in staat om met oude technieken, veelal kunst, te werken. Toch is deze kennis nog aanwezig onder een select groepje mensen. Mijn plan voorziet in het realiseren van een opleidingscentrum Oude ambachten waar de huidige vakmensen oude technieken kunnen leren. Ambacht en kunst weer onder 1 dak zeg maar. Het project is destijds gelanceerd onder de naam Michelangelo College en dat kunt u hier downloaden. Uiteraard kom ik graag in contact met ondernemers uit de bouw die deze handschoen oppakken. Het betreft hier sowieso een landelijk probleem.
Haalbaarheid
Wat betreft haalbaarheid mogen we constateren dat aardbevingsbestendig bouwen zeker haalbaar is. De kennis is inmiddels aanwezig binnen enkele bouwbedrijven en met name de RUG en de Hanzehogeschool. Inmiddels worden zelfs de eerste bouwopleidingen aardbevingsbestendig bouwen al aangeboden op alle niveau’s, van MBO tot academisch. Het wachten is uiteraard nog op de overheid, een richtlijn is er nog niet. Edoch, er is al wel een voorlopige Nederlandse Praktijkrichtlijn (NPR) voor aardbevingsbestendig bouwen. Een energieneutraal huis bouwen behoort overigens al langer tot de mogelijkheden, evenals bestaande objecten aanpassen tot energieneutraal. De uitdaging gezien het verschil in calorische waarde is een gasvrij huis bouwen. Als u uw gasverbruik met een factor 9 vermenigvuldigt, hebt u ongeveer de behoefte aan elektriciteit die u nodig hebt om uw gas te vervangen. Ook dit is inmiddels een haalbare kaart. De technische haalbaarheid hoeft dus het probleem niet te zijn. De definitieve haalbaarheid ligt in handen van ons kabinet, die de noodzaak in moet zien om dit Masterplan te starten en de beschikbare gelden vrij te maken. De rest vult de stuurgroep wel in. Een stuurgroep die niet maalt om protocollen, maar gewoon het stappenplan volgt. De Groningers zijn er klaar voor. Ik ben zelf uiteraard ook beschikbaar om mijn aandeel te leveren. U kunt mij benaderen via info@batavirus.nl
Samenvatting
Zoals bekend zijn Groningers niet breed van stof, vandaar een korte bondige Groninger samenvatting.
Nait soez’n moar doun. Haand’n oet de buutse!
0 gedachten over “Out of the box; Masterplan Groningen”