In 2013 is de gedragsaanwijzing uitgeroepen tot het meest innovatieve juridische idee wereldwijd. En dit valt goed te begrijpen, mede omdat de gevolgen van het wegbezuinigen van de GGZ tot een ernstige toename van overlast heeft gezorgd. De verwarde man duikt de laatste jaren dan ook steeds vaker op in het nieuws. Concrete resultaten zijn overigens nergens te vinden. Wel ligt er inmiddels een wetsvoorstel klaar voor de tweede kamer die met name burgermeesters verregaande bevoegdheden geeft bij het inzetten van de gedragsaanwijzing zonder tussenkomst van de rechter. Toetsing vindt eventueel achteraf plaats. Het nadeel is uiteraard dat de schade dan al is geschied. Met andere woorden een nuttig instrument deze ASO-wet waar wel de nodige kanttekeningen bij geplaatst mogen worden. De grootste kanttekening is wel de subjectiviteit bij de bepaling van overlast.
En daarvan bereikte me deze week een treffend voorbeeld. De Stichting Wonen Zuidwest Friesland maakt namelijk creatief gebruik van de gedragsaanwijzing. In september 2016 kondigde deze stichting aan dat ze een vervolgtraject in gingen zetten naar aanleiding van hun inventarisatie woonomgeving en tuinonderhoud. De heren Huisman, directeur-bestuurder, en Wielenga, hoofd woondiensten, hebben namelijk een ideaal beeld voor ogen. Ze zijn dan ook zeer voortvarend aan de slag gegaan. Op hun bedrijfsfiets hebben ze de afgelopen zomer een rondje gemaakt langs hun huurwoningen om de situatie ter plaatse op te nemen. Het resultaat is dat 4% van de huurders op enige wijze niet voldoet aan de subjectieve standaarden van deze heren. Vervolgens besloten deze wijze mannen dat de door hun waargenomen misstanden aangepakt moeten worden. Ze besloten om alle betrokken huurders een gedragsaanwijzing te sturen. In niet al te vriendelijke bewoordingen, inclusief de dreiging met juridische maatregelen en eventuele huisuitzetting, worden de betrokken huurders gesommeerd de waargenomen subjectieve wantoestanden op te lossen.
En daar zit hem nou net de crux. De gedragsaanwijzing is bedoeld voor situaties waar ernstige overlast plaatsvindt. Ernstige overlast waar buren over klagen. Inmiddels heb ik meerdere mensen gesproken die een gedragsaanwijzing hebben ontvangen. Het vreemde is dat geen van deze huurders in onmin leeft met hun buren, laat staan dat er klachten zijn. Gedurende hun vele fietstochtjes hebben de heren overigens meerdere van deze nalatige ‘overlastveroorzakende’ bewoners thuis aangetroffen. Jammer genoeg beschikten de heren niet over de noodzakelijke communicatieve vaardigheden om tot enige conversatie met de bewoners te komen. Nee, dat lieten ze over aan de secretaresse die de reeds aangehaalde schriftelijke gedragsaanwijzingen inclusief dreigende taal mocht versturen. De mij bekende zaken betreffen allen een ‘in de ogen van deze heren’ tuin die niet aan hun standaard voldoet. U begrijpt, een ernstige vorm van overlast. De enige tuin die ik ken die echt in aanmerking zou komen, namelijk een tuin waar een complete boot al 2 jaren in onderhoud ligt, heeft overigens geen gedragsaanwijzing ontvangen. Het betreft hier echter een bewoner waar daadwerkelijk al jaren regelmatig klachten van de buren de burelen van de heren hebben bereikt. Klachten die verder gaan dan over een bootje in de tuin overigens, hier is namelijk wel sprake van geluidshinder en overlast van een agressieve loslopende pitbull. Een pitbull die meerdere bijtincidenten achter zijn naam heeft en waarvoor een aanlijn,- en muilkorfgebod geldt dat niet wordt nageleefd.
Al met al kan ik slechts tot één conclusie komen. De wijze heren van Stichting Wonen Zuidwest Friesland overspelen hun hand door het onrechtmatig inzetten van een heftig instrument naar goedwillende bewoners die geen overlast veroorzaken. Nee, deze brave huurders moeten slechts voldoen aan de subjectieve tuinstandaard van de Stichting. Echte overlast durven ze echter niet aan te pakken. Een typisch gevalletje van het zelf creatief invulling geven aan een goed rechtsmiddel in een totaal verkeerde situatie. Ik raad de heren dan ook aan om naast een training gedragsaanwijzing in de praktijk een training klantgericht communiceren te volgen.
