Genietend van een schitterende zonsondergang op het Wad zit ik, onder het genot van het laatste restje van een 15 jaren oude jubileum Beerenburg van de Weduwe Joustra, in de kuip van mijn bootje dat ik aan de rand van de Koffiebonenplaat ten zuidoosten van Terschelling voor anker heb gelegd. Het klotsen van de golven en af en toe het krijsen van een meeuw zijn de enige geluiden die ik hoor. In de schemering lijken de zeehonden, die de Koffiebonenplaat als hun thuisdomein zien, op spookachtige verschijningen. Onder de indruk van de alom aanwezige en immer imponerende natuur, schieten er allerlei gedachten door mijn hoofd. Gedachten over “de maakbare wereld”.
Ik herinner mij de woorden van Jan Peter Balkenende, die circa twaalf jaren geleden onze natie toevertrouwde: ”Zowel de samenleving als de economie laten zich niet maken; de complexe maatschappelijke en economische realiteit is niet dwingend vanuit de overheid te sturen.” Een uitspraak die wel enige uitleg en nuancering behoeft, zeker als ik kijk waar onze huidige neoliberale politici mee bezig zijn.
Allereerst de economische realiteit. Op dit vlak ben ik het namelijk niet in alle opzichten eens met Balkenende. Een actueel voorbeeld is het beleid van ons kabinet om geen duidelijke keuzes te maken met betrekking tot de aardgaswinning. Een kabinet dat verslaafd is aan de aardgasbaten ontkent de harde realiteit van haar standpunt om economisch gewin boven maatschappelijke verantwoordelijkheid te stellen. De gevolgen in het winningsgebied worden voor lief genomen, terwijl de bewoners van deze gebieden dagelijks worden geconfronteerd met de schrijnende werkelijkheid. Een standvastig kabinet dat durft te kiezen had allang een besluit genomen om fors in te zetten op alternatieven die voorhanden zijn en had een meerjarenplan vastgelegd waarbij de aardgaswinning in maximaal tien jaren gereduceerd zal worden tot nul. Daarnaast had hij een plan neergelegd om de aangebrachte schade te vergoeden. Uiteraard vraagt dit een langetermijnvisie en dat staat nou eenmaal haaks op de neoliberale kortetermijnbehoefte en bijbehorende gedachtegang: na ons de zondvloed!
Hoewel de economische realiteit zeker meer diepgang verdient, dwalen mijn gedachten al snel af naar de maatschappelijke realiteit. Om vat te krijgen op deze complexe materie besluit ik te kiezen voor de antropologische invalshoek, namelijk: een cultuur bestaat uit de ongeschreven regels van het sociale spel (waarden), het is de collectieve mentale programmering die de leden van een groep of categorie mensen onderscheidt van die van een andere. De definitie van een waarde laat zich het beste omschrijven als de collectieve neiging om een bepaalde gang van zaken te verkiezen boven een andere. Het is de taak van de overheid om deze stilzwijgende waarden vast te leggen in normen (bijvoorbeeld wetgeving) indien de samenleving daarom vraagt. Normen zijn standaarden voor waarden die binnen een groep of categorie mensen gelden. Gezien de vele maatschappelijke discussies kan ik slechts concluderen dat onze overheid hier compleet doorslaat. Echte Nederlandse waarden worden te grabbel gegooid onder druk van een kleine groep nieuwkomers, die gretig gehoor vindt bij onze totaal van de maatschappij vervreemde politici. Ons eigenwijze landje met een eigen mening – waar men zorg droeg voor elkaar en met name voor de zwakkeren in onze samenleving, waar vooruitstrevendheid een deugd was, eigen initiatief werd gewaardeerd, waar we elkaar de ruimte gaven en respect voor elkaar vanzelfsprekend was – is verworden tot een doodzieke patient waar velen zich niet meer thuis voelen. Het trieste is dat onze politici denken door middel van absurde wetgeving hun weergave van de ideale maatschappij te kunnen realiseren. Het heeft onze taal wel verrijkt met bizarre terminologie als positieve discriminatie (is niets anders dan discriminatie en is nooit positief), gehandicaptenquota, vrouwenquota, participatiemaatschappij, diversiteitsagenda enz.
Samenvattend kom ik tot de conclusie dat de wereld beperkt maakbaar is, namelijk maakbaar in de zin van richtinggevend. Onze totaal incapabele politiek, met het ambtenarenapparaat als uitvoerend instrument, loopt echter weg voor haar verantwoordelijkheid. Het ontbreken van een lange termijn visie heeft geleid tot een stuurloos schip met betrekking tot onze economische realiteit. Een economische realiteit die direct invloed heeft op onze sociaal maatschappelijke werkelijkheid. De inzet van onze politiek richt zich op het afdwingen tot in detail van ons maatschappelijk leven, zelfs tot achter de voordeur. Het gevolg is een verdeelde maatschappij, die zich steeds meer verzet tegen haar eigen overheid. Een neerwaartse spiraal die zo spoedig mogelijk doorbroken dient te worden.
Beste politici, laten we zo snel mogelijk met elkaar het debat aangaan waar jullie verantwoordelijkheden liggen en waar je een beetje invloed kunt uitoefenen op de maakbare wereld. Wij, de burgers van dit mooie land, nemen dan onze verantwoordelijkheid en zullen ons inzetten voor een samenleving waar iedereen zich thuisvoelt en met plezier aan deelneemt. Houd op om jullie ideale wereld aan ons op te leggen; schep de kaders en stel jullie weer dienstverlenend op, zodat wij invulling kunnen geven aan onze “maakbare” wereld.
Meer artikelen in deze categorie:
[catlist categorypage=”yes”]
Eén gedachte over “De maakbare wereld”