Afgelopen zondag verscheen een opvallend bericht op de website van de Telegraaf dat velen ontgaan zal zijn. Vorige week werd de woordvoerder op het gebied van integratie van de VVD-fractie, Sjoerd Potters, door fractievoorzitter Halbe Zijlsstra teruggefloten en het woordvoerderschap ontnomen omdat Potters in een interview met Elsevier aangegeven had aan de ‘vrijheid van godsdienst’ te willen tornen.
In de strijd tegen islamitisch fundamentalisme en extremisme blijkt de ‘Vrijheid van Godsdienst’ – verankerd in de grondwet – dus nog steeds een heilig huisje waar niet aan getornd mag worden. Op het eerste gezicht lijkt dat logisch binnen een democratische rechtsstaat als Nederland maar is dat wel zo? Verdient de ‘vrijheid van godsdienst’ speciale bescherming als grondrecht?
Persoonlijk ben ik er nu echt wel klaar mee. Ik ben ziek van de islamitische terreur en de groeiende invloed van schadelijke religie in de islamistische vorm van Islam in onze buurten, scholen en het openbare leven. Onze politieke leiders zijn echter blind, puur ideologisch of irrationeel. In feite zijn er nu 3 smaken: Wegkijken, meer van hetzelfde of het ondermijnen van de rechtstaat.
De vraag is wat te doen om te voorkomen dat we afglijden naar een toekomst gelijk aan Libanon of naar een fascistische politiestaat. Ik geloof niet in het fatalisme dat het allemaal te laat is, maar ook niet dat onze samenleving zo sterk is dat het vanzelf allemaal wel goed komt.
Vandaar dat ik hieronder een aantal principes beschrijf die volgens mij de blauwdruk zouden moeten zijn voor een plan om de samenleving weerbaarder te maken. De rode draad is dezelfde: Juist door actief en kritisch burgerschap en een open samenleving gaan we de misère te lijf en beperken we tegelijk de macht van gemeenschappen en de Staat om ideeën en identiteit op te leggen. Ik wil dat het mechanisme van kritisch denken, twijfel, discussie en afkeuring zijn werk kan doen en dat mensen niet zomaar van die invloeden kunnen worden afgeschermd.
Vrijheid van godsdienst
Schaf de ‘vrijheid van godsdienst’ af. In de praktijk betekent dit immers dat religieuzen speciale voorrechten en bescherming genieten die niet-religieuzen niet hebben en waardoor schadelijke segregatie wordt bevorderd. Vrijheid van godsdienst betekent feitelijke bevooroordeling voor de wet.
Het afschaffen van de ‘vrijheid van godsdienst’ leidt niet tot een verbod om religieus te zijn of om zich rond een bepaalde godsdienst of overtuiging te organiseren. Het is echter het erkennen dat godsdienst een opvatting is over de werkelijkheid plus de gevolgen (rituelen, gebruiken etc.) van die opvatting. Opvattingen, en het gemeenschappelijk delen en beleven van die opvattingen, worden al beschermd door 1) de vrijheid van meningsuiting, 2) van vergadering en 3) van vereniging.
Wat ik met de afschaffing van de ‘vrijheid van godsdienst’ wil bereiken is dat alle burgers feitelijk gelijk zijn voor de wet, ongeacht hun opvattingen. Dit heeft tot gevolg dat wanneer het uiten van een religieuze opvatting voorheen enkel werd beschermd door ‘de vrijheid van godsdienst’, het uiten van die opvatting, gelijk een vergelijkbare en strafbare niet religieuze opvatting, strafbaar wordt.
Hetzelfde gevolg heeft dit voor religieuze gebruiken en symbolen. Wanneer het gebruik van symbolen en rituelen enkel werd beschermd door de vrijheid van godsdienst, dan zal het gebruik van die symbolen en rituelen beperkt worden of verboden, gelijk aan andere vergelijkbare en niet religieuze gebruiken en symbolen.
Veel gestelde vragen en tegenwerpingen
Maar wat doen we dan met bijvoorbeeld religieus slachten?
Hetzelfde principe geldt: Of niemand mag onverdoofd slachten of iedereen mag het. Als we het belangrijk vinden dat religieuze minderheden onverdoofd kunnen slachten, dan mag iedereen onverdoofd slachten. Het moet irrelevant zijn of het slachten van rituele aard is. Wanneer we dierenwelzijn belangrijker vinden, dan verbieden we het voor iedereen.
En symbolen op het werk?
Ook hier gaat het principe van gelijke behandeling op: we regelen bijvoorbeeld dat werkgevers alle symbolen moeten toelaten in dezelfde mate en situaties (hoofddoeken en zichtbare kruizen achter de kassa, maar ook hanenkammen, piercings etc.) of werkgevers kunnen kiezen voor een neutraal beleid waarin hij of zij alle individuele (geloofs)symbolen in dezelfde mate moet weren op de werkvloer.
Maar dat is de aantasting van de identiteit! Die laat je niet thuis!
Identiteit zit in je hoofd. Ik vind dat mensen buiten werktijd en privé zich zo mogen uiten als ze willen. Daar moet een hele grote mate van vrijheid zijn: zelfs hakenkruizen en Isis-vlaggen. De boerka is anders: kledingstukken met het doel iemands identiteit te verbergen kunnen niet in een open samenleving.
Het moet volkomen normaal zijn dat een burger in zijn of haar privé-tijd opvattingen naar buiten toe etaleert. Maar tegelijkertijd moet het ook heel normaal zijn dat er situaties voorkomen, zoals werk (met name voor de overheid!) of school waarin je je symbolen niet etaleert. Het uiten van je identiteit gaat dus niet boven alles.
Vrijheid van Onderwijs
Pas het bijzonder onderwijs aan. Segregatie en verzuiling begint bij het vervuilen van kindergeesten. Onderwijs is niet van de Staat. Maar ook niet van de ouder. Onderwijs is van de hele Nederlandse gemeenschap. Kritisch denken, wetenschap en burgerschap moeten de boventoon voeren voor het collectieve belang.
De Staat mag de segregatie van kinderen niet bevorderen. Kinderen kunnen dan ook niet religieus zijn. Confessioneel bijzonder onderwijs zal de overheid dan ook niet meer moeten faciliteren. Voor iedereen seculier onderwijs, wellicht gedifferentieerd op basis van pedagogisch-onderwijskundige gronden. Kinderen en jong volwassenen moeten buiten hun eigen sociale kring en gemeenschap kennis kunnen nemen van andersdenkenden en andere en conflicterende opvattingen in plaats van het indoctrineert worden in één bepaalde (geloofs)overtuiging.
Veel gestelde vragen en tegenwerpingen
Maar dat is de dictatuur van de Staat! Het is mijn kind, niet van de overheid!
Het is jouw kind. Maar ook een lid van de Nederlandse gemeenschap. En dus is er een collectief belang dat boven het belang van de ouder gaat. Maar dit betekent niet dat je als burger niet naast het reguliere onderwijs je eigen lessen mag regelen. Religieonderwijs op de moskee/kerk/tempel/synagoge wordt natuurlijk niet verboden. Maar dat regelen ouders zelf, ongesubsidieerd en naast het normale onderwijs.
Vrijheid van meningsuiting
Dit laatste punt is het belangrijkste punt en tevens de pilaar waar de andere principes op steunen. Verruim de vrijheid van meningsuiting. Zolang mensen niet oproepen tot geweld of smaad, of oproepen tot gedrag dat direct gevaar oplevert, zou ‘je mening uiten’ vrij moeten zijn. Dat betekent dat de Staat ook het uiten van de meest idiote denkbeelden niet gaat vervolgen. Het is aan de mechanismen van wetenschap en het kritische weerwoord van burgers om idiote ideeën te bestrijden.
Het verbieden van meningen heeft onze maatschappij lui gemaakt. Door te denken dat verbieden de oplossing is, kunnen we nu idiote ideeën niet het hoofd bieden. Door niet te willen of mogen kwetsen, creëren we een dictatuur van de gekwetsten.
Het idee dat de wet bepaalt wat wel of niet toelaatbaar is, wat wel of niet idiote ideeën zijn, is een giftig idee. Het schakelt het kritisch denken uit: Het creëert een luie samenleving waarin het mechanisme van afkeuring meer en meer in kracht afneemt.
Veel gestelde vragen en tegenwerpingen
Maar moet haatzaaien zomaar kunnen? Dan krijgen we een tweede holocaust!
Het is niet zo dat de holocaust het gevolg is van een vrije en open samenleving. Juist repressieve wetgeving en staats- en religieuze indoctrinatie (1500 jaar christelijk antisemitisme?) hebben de mensheid geteisterd. Het opkomende antisemitisme in West-Europa en onze machteloosheid dat te keren is het gevolg van het leunen op wetten en regels in plaats van het vrije woord, debat en kritisch denken.
Het zullen burgers zelf moeten zijn die achterlijkheid bestrijden met het vrije woord. Het zijn burgers zelf die via het mechanisme van afkeuring goede ideeën laten zegevieren over slechte ideeën. Het is aan burgers om zichzelf te informeren en actief mee moeten doen met het maatschappelijke debat. Ik zie dat als een burgerplicht. Want anders creëren we monsters. De tijd van ‘alle opvattingen zijn gelijkwaardig’ en ‘je moet respect hebben voor iemands mening’ is voorbij. Er woedt een ideeënstrijd die gewonnen moet worden.
Is dit nu alles? Nee, dit is niet het hele verhaal. Discriminatie op de arbeidsmarkt, armoede en gebrek aan kansen zijn allemaal factoren die meespelen in terreur en een gesegregeerde samenleving. Evenals het leunen van de overheid op zogenaamde religieuze- en gemeenschapsleiders. Mensen zijn op eerste plaats Nederlands staatsburger en niet op de eerste plaats deel van een of andere religieuze of ethische gemeenschap.
Maar als we onze samenleving niet langs deze principes gaan inrichten en wel verwachten dat we met meer onderwijs, stages, buurtcoaches en Wildersbestrijding de strijd gaan winnen, dan zijn we schuldig aan wensdenken. Ik gun mijn kinderen een betere toekomst.
Vrijheid van godsdienst hoeft niet afgeschaft te worden, maar openlijke uitingen van godsdienst mogen dat van mij wél. Zoals Wladimir Arn dat heel gedurfd beschreef. Die schreef ook dat de fan base van een voetbalclub feitelijk en letterlijk tot religie behoort, waar ik het helemaal mee eens ben. Op het Leiden Religie Blog schreef Ab de Jong dat religie geen vrijetijdsbesteding genoemd mag worden. Ben ik het niet mee eens, geloven is een privéaangelegenheid, niet meer dan een liefhebberij, want goden zijn simpelweg niet bestaande waarden. Al met al vind ik dat Sjoerd Potters ten onrechte geslachtofferd is, die man moet weer in ere hersteld worden.
Rationeel gesteld zijn alle gelovigen achterlijken. Nu het meest achterlijke geloof de rest van de wereld hun mega-achterlijkheid op wil dringen, zeg ik: kappen met de vrijheid van godsdienst. Niet tolerant? Tumoren laten woekeren, dát is pas tolerant! Fortuyn had gelijk. Wilders heeft gelijk. En Potters had dat ook.
Wat een prima stuk. Alles mooi op een rijtje.
Mijn naam doet er niet toe, dat ik de islam de rug toe gekeerd heb wel. Met Sjoerd Potters en de Sjoerd Potters-lobby heb ik niks, maar voor het overige voel ik 100% getriggerd door de bovenste twee reacties hier. De islam is géén vreedzame of zelfs maar sociale religie. Christen- en jodendom hebben ook zeer duidelijk hun smerige kanten, vraag er de eerste de beste Palestijn eens naar. Met het weg redeneren van de geestelijke behoefte zal de wereld een stuk leefbaarder worden.
Hi! 🙂
Dat Nico een Hollander is, maar dan een echte Hòlander is dat merk je gelijk. Het spijt me voor je N.
Ik vind de Nederladers leuker. Veel plezier dit weekend in je schuurfeest.
Hoe dan ook, goed artikel. 😀 Vooral knap omdat je voor het alles of niets scenario gaat. Dan stoot je niemand voor he hoofd, terwijl je je niet moet inhouden. Tja, en terrorisme is iedereen zat – Religieus fundamentalisme, is in feite misappropriatie van geloof. i.e. het heeft niets met geloof te maken.
Maar vanwaar de felle reactie op de Burkha? Ik bedoel, ik snap het ook niet. Ik denk alleen niet dat het perse om verberging van identiteit moet gaan en in veel gevallen juist het tonen ervan. Bovendien is de kwestie van geloof voor veel mensen iets onlosmakelijks aan hen verbonden. Zoals de kleur van hun haar. Nature vs Constructed Identity theory, en dan voor anderen is het identiteit.
Multiculturele sociale doelstellingen vanuit de overheid zijn lange termijn projecten. Sinds 2012 hebben wij in Nederland enkel beperkingen opgelegd, tuurlijk ziet men dan geen resultaat. Uiteindelijk is wetenschap, het blind volgen van een extreem rechtse de-socializerende politieke lijders, en voor sommigen social media ook een geloofsconstructie
Heel goed artikel.
Het verschuilen achter religieuze ideologieën chanteert onze democratische vrijheden. Met name het religieuze onderwijs is een gevaar voor de indoctrinatie van toekomstige generaties.