(Dit artikel is een vervolg op De Nederlandse Leeuw: Megakerk van de Rede)
Wat er toen gebeurde, was namelijk exact wat iedereen dacht dat er zou gebeuren. En dan bedoel ik ook echt iedereen. Want in de zaal zaten critici en geënthousiasmeerden, sceptici en mensen met open vizier. En die kregen allemaal gelijk. Vele, vele stukken zijn er in de media gelanceerd die hun perspectief op de inhoud, de kwaliteit van de sprekers of de opzet van de organisatie behandelden. Vaak kritisch, soms terecht, regelmatig vilein en neerbuigend. Het heeft geen zin om dit allemaal te herkauwen, want eenieder is inmiddels toch wel ingegraven in zijn of haar eigen gelijk. Het is wat mij betreft altijd zinvoller om te kijken naar de sfeer en onderlinge interactie om te bepalen of een initiatief als De Nederlandse Leeuw levensvatbaar is. Dus daar heb ik mij bijna het gehele evenement dan ook op gericht. Sfeer proeven. En bier.
In de rij die zich vormde voordat we De Broodfabriek binnen mochten Blitzkriegen, werden we opgesplitst in ‘VIPs’ en ‘plebs’. U mag geen keer raden in welke rij uw verslaggever stond, dus met gestrekte rechterarm (met daarin de ticket) marcheerde ik op de maat van de muziek naar de ruimte waar de plannen voor de wereldheerschappij werden gesmeed. Of eigenlijk was het meer een afgesloten ruimte met privé-bar en een aantal mensen en sprekers die het initiatief dusdanig goed vonden dat ze er tijd en/of kapitaal voor vrijgemaakt hadden. Overigens, in de voornoemde rij met mensen sprak ik met enkele jongeren (van diverse politieke pluimage, of juist geen) die puur voor Jordan Peterson zeiden te komen. Lijkt logisch en niet zo relevant, maar ik kom zo even terug op dit gegeven. Goed, omdat ik dus een Very Impressive Penis had, mocht ik vooraan gaan zitten. En de allereerste emotie die mij overviel was plaatsvervangende schaamte.
Die plaatsvervangende schaamte kwam niet voort uit het feit dat de techniek het even liet afweten, ondanks dat ik aan de apparatuur en mensen gezien had dat dit tot in detail was geregeld maar toch mis ging. Schaamte die ook niets te maken had met de mensen om mij heen. Er zat namelijk van alles door elkaar, en in goede hum. De oprechte plaatsvervangende schaamte kwam voornamelijk doordat Adjiedj Bakas zijn verzameling hysterische Youtube-filmpjes aan elkaar lulde, en predikte over sterilisatie voor Afrikanen, muren bouwen om natiestaten heen, Newt Gingrich als een herrezen profeet verwelkomde en zelfs babies wilde laten groeien in diepvrieszakjes met Kukident kleefpasta of zoiets. Het zou hilarisch zijn geweest, als hij het niet gemeend zou hebben. Maar dat deed hij dus wel. Op dat moment denkt ieder zinnig mens: als dit het niveau blijft, hebben de terroristen gewonnen. De laatste keer dat ik een slachtpartij van dichtbij had meegemaakt werkte ik als vakantiekracht in een varkensslagerij, maar alle bekende geschiedenisboeken werden hier zo veel geweld aangedaan dat ik op het punt stond 112 te bellen.
Daarna volgden de tweede en derde emotie van de avond. Opluchting en verwondering. Jordan Peterson betrad het podium, en je merkte dat de zaal resoneerde met een soort opgetogen spanning die je alleen voelt bij popsterren of presidenten. En dat was ook deels terecht. De man oreerde zijn half uur vol met, naar mijn oordeel, psychologie voor beginners geflankeerd met raakvlakken met het hoofdthema: immigratie. Ik hoef hopelijk niet uit te leggen dat de man een begenadigd spreker is, over een analytisch vermogen beschikt waar de grootste geesten zich aan kunnen scherpen en een innerlijke kracht en passie heeft om mensen beter te maken dan dat ze zijn. Voor wie dat niet weet, verwijs ik heel graag naar dit meer dan uitstekende interview dat Guurrechtse Haatschrijver Timon Dias van GeenStijl met hem had, twee dagen later. Klikken als je twee uur de tijd hebt, en die zijn zo voorbij nadat je dat gedaan hebt. Petersons godsbeeld is niet het mijne, maar diskwalificeert zijn redenaties allerminst.
Opgelucht dat er niveau op het podium gestaan had, keek ik verwonderd om me heen. Er liepen nogal wat mensen weg. Niet omdat ze vertrokken nadat Peterson zijn ding gedaan had, maar omdat de mensen in de zaal in tweeën gespleten werden om zo de groepsgesprekken te verdelen. De helft van de ruim 2000 aanwezigen liep richting de bar, en een veel kleiner deel dan ik verwachtte liep direct door naar de garderobe. Ongeveer 1/5e van de mensen hadden De Broodfabriek verlaten; geloof de andere journo’s die zeggen dat het er meer waren maar niet. Jarenlange horeca,- en evenementenervaring heeft bovengetekende uitstekend mensenmassa’s leren in te schatten. En ook de voornoemde heren, die alleen voor Peterson gekomen waren, bleven hangen in de zaal.
De sprekers,- en onderwerpencarrousel kwam op gang. Een multitude van (sub)thema’s werden geponeerd door een afwisselende tombola van bekende en minder bekende oratoren. Van Jenny Douwes tot Rita Verdonk tot professor Pinto tot Cemil Yilmaz. Deze laatste verdedigde overigens zijn (voor een groot deel van de aanwezigen polair tegenovergestelde) standpunt uitstekend, en werd door het publiek hartelijk en met applaus bedankt. Zelf begaf ik me gedurende het evenement hoofdzakelijk tussen de mensen, overal een luisterend oor leggend en handen schuddend. Wat opviel was niet de toch best eenzijdige discussies die her en der plaatsvonden, maar vooral het weerwoord van mensen die een andere kijk hadden op de zaken dan je zou verwachten in een vooraf als ‘extreem rechtse bijeenkomst’ betitelde samenkomst van geesten. Deze meningen kregen namelijk de ruimte, ze werden geduldig beargumenteerd maar redden het op het vaak niet omdat de meerderheid bij hun standpunten bleef. “JA ZIE JE NOU WEL!”, zal menigeen van de toetsenbordridders aan de linkerzijde van ons politieke spectrum nu uitroepen. Nee, dat zie je dus niet. De zaadjes zijn geplant. Er is een dualiteit aan meningen neergelegd, en juist dat zorgde voor nuance her en der. Degenen die dat niet op waarde kunnen schatten, dienen het grotere goed niet maar enkel hun eigen blinde wantrouwen.
Voorts verplaatste ik mij van bar naar VIP-ruimte en weer terug. Immers, ook van de mensen die kwamen spreken wilde ik weten wat ze van De Nederlandse Leeuw vonden. Uiteraard hielp het mee dat ik enkelen van deze elitaire gelijkgeschakelden al langere tijd persoonlijk of indirect kende, zakelijk of via Opvliegers op 1. Dus dat babbelde makkelijk. En wat bleek nu? Net als de aanwezige toeschouwers en participanten, die tussen al het verbale geweld door de bars aan het plunderen waren, vonden zij het ook vooral gezellig. Even zonder dwang en zonder politieke correctheid vertellen wat je denkt. En daardoor durf ik het zelfs nóg scherper te stellen: de toonzetting van De Nederlandse Leeuw was dusdanig amicaal, gemoedelijk en inclusief dat ik proefde dat (meer van) het linkse politieke spectrum daadwerkelijk gemist (!) werd. Er was namelijk behoefte aan geciviliseerd debat. En dat sentiment bleef plakken, want dat is tekenend voor de honger naar verbinding. Laat dat nu net de hele insteek van De Nederlandse Leeuw zijn geweest.
Want de verbinding en de sfeer tussen de aanwezige mensen bleek meer dan goed. De organisatie met hun tientallen vrijwilligers hebben tot diep in de nacht gewerkt. Vanzelfsprekend niet geheel foutloos, maar wel compleet belangeloos. Zelfs de mensen die eigenlijk alleen voor Peterson kwamen of een alternatieve politieke kijk op de dingen des levens hadden dan de mediaan aldaar, bleven qua aanwezigheid boven verwachting plakken en meedoen. En ik weet dus bijna zeker dat dit evenement volgend jaar vervolgd zal gaan worden. Niet overtuigd? Het ultieme testament van deze stelling is namelijk dat het bier tot tweemaal op is gegaan die avond. Uiteraard kan ik me niet geheel onschuldig verklaren aangaande dit verdrietige gegeven, maar de rest van de aanwezigen al helemaal niet. En dat schept perspectief. Binnenkort volgen de aanbevelingen die het evenement heeft voortgebracht, maar ik proost alvast op De Nederlandse Leeuw 2019!
(Persoonlijke voetnoot aan eenieder die ik heb gesproken: jullie zijn gaaf. Aan eenieder die ik niet heb kunnen spreken vanwege voornoemde groep: jullie zijn ook gaaf, en dat gaan we anders doen. En aan iedereen die me niet wilde spreken maar wel aanwezig waren; ik kom naar jullie toe volgende keer en neem bier mee.)
