In 2014 bepleitte het Nationaal Comité om Bevrijdingsdag om te dopen in Dag van de Vrijheid. Uiteindelijk heeft het Nationaal Comité onder aanvoering van Jacques Wallage bakzeil moeten halen. En dat is maar goed ook: Bevrijdingsdag vieren we om te herdenken dat de Duitse bezetter capituleerde. Nederland was weer een vrij land, een zelfstandige natie, maar dat wil niet zeggen dat de Nederlanders vanaf dat moment in vrijheid konden leven. Wallage en co beseften blijkbaar niet dat vrijheid iets anders is dan bevrijd worden van een bezetter. Vrijheid kent namelijk vele definities waarvan het recht om vrij te zijn van slavernij, gevangenschap of overheersing van een despotische macht gegarandeerd door een grondwet er slechts één is. In de sociologie wordt vrijheid bijvoorbeeld gezien als de mogelijkheid om te doen en laten wat men wil zonder de vrijheid van een ander te beperken, zowel in lichamelijke als in geestelijke zin. Voor de lezers die geïnteresseerd zijn in filosofisch geneuzel heeft Wikipedia een redelijk beschouwende pagina. Libertariërs gaan altijd uit van individuele vrijheid en benoemen dat als soevereiniteit van het individu. Centrale vraag blijft of we vrij zijn in ons doen en denken.
Denken
Algemeen kunnen we stellen dat we vrij zijn in ons denken. Wel moeten we constateren dat het uiten van onze gedachten aan regels is gebonden. Een discussie die de laatste tijd weer heftig is opgelaaid mede door Ebru-Umar-gate en Hans Zornig gate. Zaken die bewijzen dat Vrijheid van Meningsuiting geen vanzelfsprekendheid is. Twee voorbeelden in een lange rij incidenten waarin fervent social media gebruikers eveneens tot hun schrik vereerd werden met een bezoekje van enkele dienaren van de hermandad als representanten van onze overheid. Een overheid die tot taak heeft de Vrijheid van Meningsuiting te bewaken. Een overheid die overigens de Vrijheid van Meningsuiting steeds verder inperkt onder druk van de nieuwe policor trend van gekwetstheid. De subtiele grens tussen belediging en vrije mening schuift steeds verder op. De vraag is of de grens niet te ver opschuift?
De vrijheid van denken omvat ook het recht om te geloven wat je wilt en zelfs te switchen van godsdienst of overtuiging. Waar de vele nieuwkomers in onze maatschappij al een centrale rol spelen in de beperking van onze Vrijheid van Meningsuiting, moeten we met name stellen dat het switchen van godsdienst een nog grotere inperking van vrijheid is in onze seculiere maatschappij. Gelovigen die besluiten de Islam de rug toe te keren doen dit zelfs met gevaar voor lijf en leden. Waar onze vrijheid van denken en daarnaar handelen verankerd is in onze grondwet moeten we constateren dat er een toenemend aantal mensen religieuze wetten boven de Nederlandse wet stelt. Iets wat we overigens ook kennen van Staatkundig Gereformeerden. Het wordt tijd om deze vrijheidsbeperking een halt toe te roepen en van Nederland een echte seculiere staat te maken waar religie in deze eeuw van ontreligisering achter de voordeur wordt gedreven en geen plaats heeft in het publieke domein. Een goed begin zou zijn om in ons politiek bestel religie te weren (doei CDA, DENK, SGP en CU) en bijzonder onderwijs op religieuze gronden af te schaffen (hoi openbaar onderwijs).
Doen
De vrijheid om te doen wat we willen is uiteraard aan restricties gebonden: we hebben in ons drukbevolkt landje nou eenmaal altijd te maken met landgenoten die we niet tot overlast willen zijn. Ons zelfbeschikkingsrecht is dan ook aan regels gebonden, deels vastgelegd in de wet (normen) en door stilzwijgende afspraken (waarden). Met name de stilzwijgende afspraken zijn vaak moeilijk te begrijpen voor nieuwkomers en zijn niet altijd even eenvoudig over te brengen. Het gevolg is dat we regelmatig frictie ervaren tussen alle culturen op dit kleine stukje aarde. Maar ook met de normen hebben we moeite genoeg. Neem het zelfbeschikkingsrecht met betrekking tot het lichaam. Een recht dat zich zou moeten uiten in bijvoorbeeld het recht om te sterven wanneer en hoe men wilt. Hoewel een en ander is vastgelegd in de euthanasiewet zorgt dit in de praktijk nog te vaak voor schrijnende en mensonterende situaties. Het zelfbeschikkingsrecht over het lichaam kent meer beperkingen. In Nederland ben je niet vrij om onbeperkt je te laven aan de diverse genotmiddelen die moeder aarde ons biedt. Inmiddels heeft onze overheid zelfs bepaald dat je de leeftijd van achttien jaren moet hebben bereikt alvorens je mag genieten van de meest geaccepteerde drug in de Westerse Wereld, namelijk alcohol. Grenzen die opschuiven mede door de komst van vele nieuwe culturen.
Ook in dagelijkse praktische zaken is de hand van de overheid overal voelbaar. Als je eigenaar bent van een stukje grond en denkt daar vrij over te kunnen beschikken kom je bedrogen uit. Zelfs een schuurtje achter je huis, dat al gepasseerd is aan bouwbesluiten en als je pech hebt welstandscommissies, mag je vrijwel nergens zonder vergunning plaatsen. Genietend van het mooie weer met een kampvuurtje op je eigen terrein zorgt zelfs voor een bezoekje van de hermandad die angstvallig controleert of je geen milieudelict pleegt.
De grootste beperking van onze vrijheid ligt echter in de invulling van onze maatschappelijke systemen. Iedere burger is slaaf van het kapitalisme. Het kapitalisme dat zich langzamerhand begint te ontpoppen als een grote zeepbel. Logisch, het systeem is namelijk gebaseerd op groei. Ieder weldenkend mens begrijpt echter dat groei altijd ten koste van een ander gaat. We hebben echter geen beter systeem en moeten ermee leren leven. Maar hoe ontworstelen we ons aan de macht van de banken, hoe creëren we een betere balans?
Hoewel we dus in redelijke vrijheid leven, moeten we erkennen dat ons dagelijks handelen beïnvloed wordt door regels en het systeem waarin we leven. Noodzakelijke regels, omdat het anders een echte puinhoop zou worden. Mensen die zich niet kunnen verzoenen met de waarden en normen in ons land hebben uiteraard de vrijheid te vertrekken naar een ander stukje aarde dat wel voldoet aan hun wensen. De grootste uitdaging van deze tijd lijkt echter het bewaken van onze vrijheid, ook al is die betrekkelijk. Laten we hopen dat het niet noodzakelijk wordt om weer te moeten strijden voor onze ‘betrekkelijke’ vrijheid. Vrijheid is namelijk niet vanzelfsprekend!
Meer artikelen in deze categorie:
[catlist categorypage=”yes”]
